انجام ماساژ در دوران بارداری می‌تواند برای زنان اثرات مفیدی داشته باشد. ماساژ در رفع درد کمر و پشت و همچنین آرامش در این دوران مؤثر است. برای بی‌خطر بودن ماساژ در طول بارداری، باید به نکاتی توجه داشت و در مورد روغن‌های ماساژ در بارداری نیز بایدآگاهی لازم را داشت که در این مطلب به آنها اشاره می کنیم.
همانطور که واضح است، ماساژ بارداری به طور خاص برای زنان باردار طراحی شده و به آن ماساژ پیش از زایمان نیز می‌گویند. ماساژ بارداری با ماساژ های معمول از جهات مختلف تفاوت دارد که مهم‌ترین آنها طرز قرار گرفتن بدن می‌باشد. در ماساژ بارداری، باید از تخت مخصوص زنان باردار و در صورت عدم وجود از بالشتک های مخصوص در جهت درست اطراف بدن و شکم فرد، استفاده شود به طوریکه آرامش و سلامت مادر و کودک به خطر نیافتد.
سه ماهه ی دوم بارداری بهترین زمان برای انجام ماساژ است. در این دوران جنین به اندازه ی کافی رشد کرده و احتمالاً حالت تهوع نیز رفع شده است. همچنین ممکن است گرفتگی عضلات و درد پشت و کمر کم کم به سراغ خانم باردار آمده باشد. ماساژ در دوران بارداری می‌تواند در رفع استرس مادر، بهبود گرفتگی عضلات و کاهش کمردرد، درد باسن و شانه نیز تأثیر مثبت داشته باشد. ماساژ، مقدار هورمون اپی‌نفرین را که منجر به گرفتگی عروق می‌شود کاهش می‌دهد و باعث آرامش و تعادل در خلق‌وخو می‌شود. همچنین ماساژ دادن کیفیت خواب را به ویژه در سه ماهۀ دوم و سوم بارداری افزایش می‌دهد. علاوه بر این، ماساژ پشت، شانه، گردن، دست و پاها در دوران بارداری می‌تواند آرام بخش باشد.
برای انجام ماساژ در دوران بارداری بهتر است ابتدا با پزشک مربوطه مشورت کرد. ماساژ ممکن است برای برخی از زنان باردار مشکلاتی ایجاد کند. نکاتی که باید در حین ماساژ دوران بارداری به آن توجه داشت شامل برخی از این موارد می شود :
- بهتر است فرد باردار از لباس نخی سبک و گشاد استفاده کند.
- مطمئن شود که دست‌های ماساژ دهنده تمیز هستند.
- از شکم خود با استفاده از چند حوله یا بالش محافظت کند.
- خانم های باردار در سه ماهۀ اول بهتر است که ماساژ دریافت نکنند. به خصوص در ناحیۀ لگن نباید هیچ ماساژی انجام شود.
- برای داشتن ماساژ در دوران بارداری، زیر نظر ماساژدهندۀ ماهر و با رعایت نکات ایمنی این کار را انجام دهد.
- استفاده از تخت‌هایی که در قسمت شکم سوراخ دارد برای جلوگیری از وارد شدن فشار اضافه به شکم بسیار مناسب است. اگر تخت ماساژ بارداری وجود ندارد، بهتر است روی زمین یا روی تخت عادی ماساژ به پهلو بخوابید.
- هرگز اجازۀ ماساژ عمیق روی شکم را به ماساژدهنده نباید داد. همچنین از ماساژهایی که با فشار زیاد و به صورت عمقی در ساق پا انجام می‌شود، جلوگیری شود.
- هر زمان که در طول ماساژ احساس ناراحتی و ناخوشایندی داشتید باید به ماساژور اطلاع دهید
- بعد از ماساژ باید به بدن استراحت داد
- اگر تورم و درد شدید در پاهای خود دارید، قبل از تصمیم‌گیری برای انجام ماساژ باید با پزشک خود صحبت کنید.
- اگر علائمی مانند تهوع، استفراغ یا بیماری صبحگاهی دارید، یا احتمال سقط جنین، جدا شدن زودهنگام جفت و زایمان پیش از موعد وجود دارد، نباید ماساژ انجام بدهید.
استفاده از روغن و شمع ماساژ در بارداری
استفاده از روغن‌ها و شمع های معطر ماساژ برای انجام ماساژ در دوران بارداری توصیه نمی‌شود. هرچتد که می تواند برای برخی افراد مفید هم باشد اما تنفس بوی برخی از روغن‌ها یا جذب آنها از طریق پوست می‌تواند خطراتی برای جنین داشته باشد. اگر باردار هستید و قصد ماساژ با روغن‌های معطر را دارید، بهتر است مطمئن شوید که روغن مصرفی خطری برای بارداری ندارد. همچنین قبل از استفادۀ روغن، از ماساژدهنده بخواهید که از حساسیت نداشتن پوست بدن شما به آن مطمئن شود. اگر عطر روغن ماساژ باعث حالت تهوع شما می‌شود، بهتر است از ماساژ با روغن معطر صرف نظر کنید. روغن بابونه، مریم‌گلی، سرو، اوکالیپتوس، کندر، گریپ‌فروت، سروکوهی، اسطوخودوس، لیمو، مرزنجوش، بهارنارنج، اسانس رز، چوب صندل، پرتقال یا درخت چای از جمله روغن‌هایی است که مصرف آنها برای ماساژ در بارداری مانعی ندارد. اما بهتر است قبل از استفاده از آن ها از حال خود و نظر پزشکتان مطلع باشید. توجه کنید که مصرف خوراکی این روغن‌ها هرگز توصیه نمی‌شود. همچنین دقت کنید که استفاده از روغن سیاه‌دانه، زنجبیل شامی و برخی از روغن‌های دیگر ممکن است خطرات جدی برای شما داشته باشد. بهتر است قبل از استفاده از ماساژ با روغن‌های معطر یا آروماتراپی، در مورد تأثیر روغن‌ها در بارداری با پزشک خود مشورت کنید.
اهداف ماساژ پیش از زایمان عبارتند از :
- تسکین خستگی و فشار روی مفاصل و عضلات
- تسکین تورم های ناشی از بارداری در بازو ها و پاها
- بهبود جریان خون و لنف
- افزایش جریان اکسیژن رسانی به خون
- کسب آرامش برای بهبود خواب و افزایش سطح هورمون هایی مانند آندورفین
- تسکین اضطراب، افسردگی و یا دیگر احساسات منفی
آیا ماساژ بارداری می‌تواند خطرساز شود؟
با گسترش علم ماساژ، و همینطور علم پزشکی، احتمال خطر به دلیل ماساژ بسیار پایین است اما برای اطمینان خاطر در این زمینه ملاحضاتی هستند که در حین گرفتن ماساژ بارداری باید به آنها توجه نمود مثل اطمینان از حرفه ای بودن سالن ماساژ و فرد ماساژ دهنده و اطمینان داشتن از اینکه فرد ماساژ دهنده علم کامل را در این زمینه دارد.
جدا از تمام این مسائل بهتر است که قبل از ماساژ، با پزشک زنان خود در رابطه با این موضوع مشورت کرده و حتی در مورد انتخاب نوع ماساژ نیز از وی کمک بخواهید.
